Financiële zorgen – je ziet ze vaak niet, maar ze drukken zwaar op een groot aantal Katwijkse huishoudens. Tijdens de Week van de Armoede (6 t/m 10 oktober) vraagt Grip op de Knip extra aandacht voor dit verborgen probleem. De vrijwilligersorganisatie ziet dat veel meer mensen hulp zouden kunnen gebruiken dan zich daadwerkelijk aanmelden. Een gesprek met coördinator Dick van Beelen over oorzaken, oplossingen en de stille kracht van maatjeswerk.
De cijfers achter geldzorgen
In Katwijk telt men ongeveer 30.000 huishoudens. Uit de landelijke ‘Postcode Preventie Aanpak’, een analyse gebaseerd op gegevens van het CBS, gemeenten en de Belastingdienst, blijkt dat ruim 6000 van die huishoudens (20%) een verhoogd risico hebben op financiële zorgen. “Dat zijn niet alleen mensen met een minimuminkomen,” benadrukt Van Beelen. “Het kan net zo goed iemand zijn met een modaal salaris die door pensionering, werkloosheid of scheiding ineens een flinke stap terug moet doen.” Landelijk gezien liggen de percentages niet veel lager. Volgens het NIBUD heeft één op de vijf huishoudens moeite om rond te komen. In een gemeente als Katwijk vertaalt zich dat in duizenden gezinnen.
Hulp die vaak te laat gezocht wordt
Toch ziet Grip op de Knip dat dit in het aantal hulpvragen nauwelijks terugkomt. Van Beelen: “We krijgen zeker meldingen, maar lang niet in verhouding tot die 20%. En wij zijn niet de enige organisatie waar je terecht kunt. Er is hulp vanuit de gemeente en vanuit andere instanties. Maar zelfs dan blijft het opvallend stil. Dat baart zorgen, want de problemen worden vaak pas zichtbaar als het al uit de hand is gelopen.”Dat is ook precies de reden waarom de Week van de Armoede belangrijk is. Het gaat niet alleen om bewustwording, maar ook om het wegnemen van de drempel om tijdig hulp te zoeken.
Waarom blijft de drempel zo hoog?
Volgens Van Beelen spelen meerdere factoren mee. “Katwijk is een hechte gemeenschap. Veel mensen proberen het binnen de familie op te lossen. Dat is mooi, maar soms niet voldoende. Daarnaast is er schaamte. Geldzorgen voelen persoonlijk, alsof je gefaald hebt. En dan is er nog het idee dat hulp lang duurt of bureaucratisch is. Terwijl wij juist snel schakelen. Bij ons zit je binnen enkele dagen tegenover een maatje. Dat horen we vaak als een verademing.” Die drempel is niet uniek voor Katwijk. Ook landelijk blijkt dat mensen gemiddeld pas vijf jaar na het ontstaan van schulden professionele hulp inschakelen. “En dat is veel te laat,” zegt Van Beelen. “In die vijf jaar zijn problemen vaak alleen maar groter geworden: achterstanden stapelen zich op, betalingsregelingen zijn ingewikkeld en de stress neemt toe.”
Wat doet Grip op de Knip concreet?
De kern van het werk draait om persoonlijke begeleiding. Van Beelen: “We gaan letterlijk naast iemand zitten. Samen ordenen we de administratie, maken we afspraken met schuldeisers of geven we budgetcoaching. Mensen krijgen weer grip op hun situatie. En soms is onze aanwezigheid tijdens een telefoongesprek met een schuldeiser al genoeg om rust te brengen. Als een schuldeiser hoort dat iemand begeleid wordt door Grip op de Knip, dan is er vaak sneller bereidheid tot een regeling.” Een traject kan er verschillend uitzien. Soms gaat het om een paar gesprekken, waarbij iemand leert hoe hij inkomsten en uitgaven beter kan plannen. In andere gevallen loopt een maatje maandenlang mee, tot schulden zijn afgelost en er echt stabiliteit is bereikt.
Voorbeelden uit de praktijk
Van Beelen noemt enkele situaties die vaak voorkomen: “Als je door een scheiding een alleenstaande ouder bent geworden die ineens de lasten van een woning moet dragen. Dat kan ervoor zorgen dat je het overzicht even kwijt bent. Of als je als gepensioneerde merkt dat het pensioen veel lager uitvalt dan gedacht en daardoor maandelijks tekortkomt.” Maar niet alleen ouderen hebben te maken met financiële zorgen. Volgens Van Beelen zijn jongeren een groeiende doelgroep waar financiële zorgen aan de orde kunnen zijn. “Jongeren kunnen onverantwoorde uitgaven doen. Als je dan je baan verliest en met een huurcontract en vaste lasten blijft zitten, dan heb je echt een probleem. Dat zijn allemaal herkenbare situaties, die veel dichterbij zijn dan mensen denken. Het kan iedereen overkomen.”
De kracht van vrijwilligers
getraind om mensen praktisch te helpen, maar ook om steun en vertrouwen te bieden. “We zeggen vaak: wij lopen even een stukje mee in je leven. Totdat jij weer zelfstandig verder kunt. Dat maakt dit werk zo waardevol.” Veel maatjes hebben zelf ervaring met financiële administratie of hulpverlening, maar dat is geen vereiste. Wanneer je je als vrijwilliger aanmeldt, krijg je een gedegen training. Maar nog belangrijker is het vermogen om naast iemand te staan, zonder oordeel, en samen te zoeken naar oplossingen.
Samenwerking met gemeente en andere instanties
Grip op de Knip werkt nauw samen met de gemeente Katwijk en andere hulpverleningsinstanties. Ook vanuit kerken worden regelmatig mensen doorverwezen. Toch is er nog veel winst te halen in bekendheid. “Mensen vinden je makkelijker als ze van je gehoord hebben,” zegt Van Beelen. “Of dat via familie, via de kerk of via het gemeentehuis is, maakt niet uit. Zichtbaarheid is de sleutel.”
Campagne tijdens de Week van de Armoede
Dit jaar zet Grip op de Knip daarom stevig in op zichtbaarheid. In Katwijk verschijnen opvallende borden langs de weg met de boodschap dat hulp dichtbij is. Ook online is Grip op de Knip actief op Facebook en website. “Bekendheid is alles,” zegt Van Beelen. “Of iemand je naam hoort in de kerk, op straat of via social media: het verlaagt de drempel.” De campagne is niet alleen bedoeld om cliënten te bereiken, maar ook om vrijwilligers en bestuursleden aan te trekken. Want de organisatie heeft zelf ook versterking nodig.
De hulpvraag van Grip op de Knip zelf
Opvallend genoeg heeft de organisatie zelf ook behoefte aan hulp. Niet bij de maatjes – daarvan zijn er genoeg – maar in het bestuur. “We zoeken een secretaris die helpt de lijnen uit te zetten, en een PR-functionaris die de zichtbaarheid verder vormgeeft. Want zichtbaarheid is cruciaal. Als niemand je kent, blijft de hulp ongebruikt.” Met de groeiende aandacht voor armoede is het juist nu belangrijk dat de organisatie ook bestuurlijk sterk blijft staan.
Toekomstvisie
Van Beelen ziet dat de organisatie klaarstaat om meer Katwijkers te ondersteunen. “We hebben de kennis, de vrijwilligers en de ervaring. Wat we nodig hebben, zijn Katwijkers die durven zeggen: ik red het niet alleen. En Katwijkers die zich geroepen voelen om ons bestuur te versterken. Alleen samen kunnen we dit probleem echt aanpakken.”